İl Sağlık Müdürü Kadir Keskin’in yayımladığı basın bildirisi şu şekilde;

“Çölyak hastalığı, bağırsaklarda hasarlar oluşturan dolayısıyla da besinlerin emilimini engelleyen bir alerjik sindirim sistemi hastalığıdır. Bu hasara buğday, arpa, çavdar, yulaf gibi tahılların içerisinde bulunan gluten isimli bir protein neden olmaktadır.

Çölyak hastalığı genetik bir hastalıktır. Hastalık yaşamın her hangi bir bölümünde ortaya çıkabilmektedir. Bazen bir ameliyat, doğum sonrası, gebelik sürecinde, viral enfeksiyon ya da şiddetli duygusal stresten sonra tetiklenebildiği gibi direkt çölyak hastalığı tablosuyla da ortaya çıkabilir. Günümüzde insanoğlunun en sık rastlanan genetik hastalığı olarak kabul edilmektedir.

Ülkemizde 250 bin ile 750 bin arasında çölyak hastası olduğu tahmin edilmekte ancak yüzde 10’nuna tanı konulduğu dikkate alındığında tanı almamış hastaların buz dağının görünmeyen kısmını oluşturduğu düşünülmektedir.

Çocuklarda özellikle karın ağrısı, karında şişlik, ishal, huzursuzluk, iştahsızlık, enfeksiyonlarda artış ve gelişme geriliği, kusma, kilo alamama ve boy uzamasında yavaşlama gibi tipik belirtilerle ortaya çıkabilir. İleri yaşlarda hastalığın belirtileri daha geniş bir yelpazeye yayılır. Yetişkinlerde; karın bölgesinde öne doğru şişkinlik, yaşa göre kilo azlığı, kas zayıflığı, kansızlık, dışkıda anormallik, büyük tuvalet ihtiyacının artması, ishal, kusma, bezginlik, nedeni bilinmeyen karaciğer hastalıkları, ağız içinde oluşan aftlar, iştahsızlık, gaz şikayetleri, eklem ve kemik ağrıları, sinirlilik, ciltte kaşıntılı döküntüler görülebilmektedir.

Çölyak hastaları için bilinen tek tedavi ömür boyu glutensiz diyettir. Çölyak hastaları için güvenli yiyecekler:

Tüm sebzeler, tüm meyveler, tümbakliyatlar, tüm katkısızkatı ve sıvı yağlar, yumurta, bal, reçel, basit toz şeker, zeytin, et, balık, tavuk, (Bu ürünler katkılı olmadıkları gibi daha önce unla yağda kızartılıp işleme tabi tutulmamalıdır), una batırılmamış konserve çeşitleri, mısır, pirinç, patatesin hem kendileri hem de unları besin hazırlamada kullanılabilir. Ayrıca kestane unu, nohut unu, soya unu, üzüm çekirdeği unu da kullanılabilir. Evde çekilmiş güvenli baharatlar tüketilebilir.

Çölyak hastalığında tüketilmemesi gereken besinler:

-Buğday, arpa, çavdar ve yulaf katkılı her türlü ürün (un, bulgur, irmik, makarna, şehriye, kuskus, ekmek, pasta, bisküvi, gofret, simit, kraker, dondurma külahı, unlu tatlılar, gluten içeren hazır salça, ketçap, un ilave edilen çorbalar, soslar, tarhana, yarma gibi). 

-Galeta ununa batırılarak kızartılmış tavuk veya balık gibi et ürünleri.

-Malt kullanılan içecekler, gluten içeren hazır çorbalar, köfte, pane harçları gibi hazır çeşniler.

-Sirke, çikolata, puding, sakız, ketçap, mayonez, dondurma gibi gıdaların bazılarında gluten bulunabilmektedir. Bunlar yenilmeden önce muhakkak ürün hakkında bilgi edinilmelidir.

-Tuzlu, soslu kuruyemişler, gluten içeren unla yapıştırıldığı için yasaktır. Ancak bunların glutenle işlem görmemiş hali, gluten içermeyen kuruyemişler serbesttir.

Glutensiz diyette ayrıca nelere dikkat edilir?

-Doğal gıdalara önem verilmelidir(süt-et-balık-yumurta-sebze-kurubaklagil-pirinç-mısır-patates).

-Okulda ve dışarıda yemek yerken dikkatli seçimler yapılmalıdır.

-Mısır unu ve pirinç unu kullanılırken içerisine buğday unu karışıp karışmadığına dikkat edilmelidir.

-Etiketsiz gıda tüketiminde çok dikkatli olunmalıdır.

-İlaçlar, kozmetik ürünleri, şampuan, kremler vb. gluten içerikleri yönünden dikkatli kullanılmalıdır.

-Pişirme ve hazırlık aşamasında güvenli gıdaların glutenli gıdalarla bulaş olmamasına dikkat edilmelidir.

Hayat glutensiz de güzel der sağlıklı günler dileriz.”

(Balıkesir İl Sağlık Müdürlüğü)